Obiekty zabytkowe mają niezwykłą wartość. Są świadkami historii, zmian zachodzących w kulturze i prezentują unikalne style dominujące w epoce, w której zostały wzniesione. Pracując nad ich renowacją, szczególną uwagę przykłada się do dokładnego oddania ich historycznego wyglądu. Taki też cel miała renowacja budynku dworca kolejowego w Leśnej (województwo dolnośląskie). Dziś odzyskał on blask i pełni nowe funkcje, służąc mieszkańcom i stając się ważnym miejscem na mapie regionu. Charakterystyczny dach pokryty został w części centralnej włókno-cementowymi płytkami Cedral, które pozwoliły na dokładne odwzorowanie tradycyjnego wyglądu budynku.
Dworzec w Leśnej – krótka historia
Pierwsze plany budowy linii kolejowej łączącej Lubań z Leśną pojawiły się już w latach 60. XIX wieku. Budowa ruszyła jednak dopiero na początku lat 90. i trwała przez prawie pięć lat. Przeznaczono na ten cel 920 tysięcy marek. Przez ten czas napotykano liczne problemy, między innymi z pozyskaniem ziem pod trasę. Prace zakończyły się w 1896 r. Dokładnie 15 maja w podróż ruszył z niej pierwszy pociąg, który pokonał odcinek o długości 11 kilometrów. W czterech podstawionych wagonach, za kwotę kilkudziesięciu feningów, wyruszyli pierwsi pasażerowie.
Początkowo trasę Leśna – Lubań – Jelenia Góra, codziennie pokonywały trzy pary pociągów. Podróż trwała wówczas 140 minut, jednak po zmianach organizacyjnych jeszcze przez I Wojną Światową czas skrócono do około 106 minut.
Stacja funkcjonowała do 2004 roku, kiedy to została zamknięta a budynek dworca adaptowany do innych celów. Plac przed dworcem został przekształcony w dworzec autobusowy.
Nowy początek – zakup i plan modernizacji
W grudniu 2013 roku Gmina Leśna nabyła obiekt od Polskich Kolei Państwowych. Od listopada 2020 roku, kiedy wygasły dzierżawy i najem lokali mieszkalnych znajdujących się piętrze budynku, pozostawał on pusty i powoli popadał w ruinę. Gmina nie pozwoliła na pozostawienie go jednak w takim stanie i rozpoczęła przygotowania do modernizacji. Na ten cel pozyskano fundusze z Polskiego Ładu w wysokości 6 800 000,00 PLN.
Lokalizacja i stan techniczny przed remontem
Dworzec Leśna znajduje się w północnej części miasta, przy ul. Baworowo 77. Najbliższa okolica stanowi istotny węzeł usługowo-komunikacyjny, w którym znajdują się m.in. przystanki autobusowe, sklepy, ośrodek zdrowia i stacja paliw. Budynek znajduje się na wjeździe do miasta, stanowiąc jego wizytówkę. Jest także ujęty w Gminnej Ewidencji Zabytków w zakresie ochrony konserwatorskiej.
Bryła budynku jest prosta, ale zróżnicowana, co nadaje jej charakterystyczny wygląd, typowy dla klasycznej architektury kolejowej. Wyraźnie zaznaczony jest w nim podział na trzy części:
- centralną - wyższą, z wielospadowym dachem, który podkreśla jej znaczenie jako głównego wejścia,
- magazynową,
- oraz werandę - w dużej mierze drewnianą, która przeznaczona dawniej była na poczekalnię dla podróżnych.
Do czasów współczesnych zachowana została duża ilość detali i oryginalnych elementów budynku, co pomogło w odtworzeniu jego oryginalnego wyglądu. Zły stan techniczny i wizualny sprawił jednak, że prace modernizacyjne polegały na gruntownym remoncie.
Wyzwania projektowe – od dokumentacji po detale architektoniczne
Projekt rewitalizacji opracowała firma *LAB Design and Research Group Sp. z o.o. z Wrocławia.
- Założeniem projektu była renowacja obiektu w taki sposób, aby z jednej strony maksymalnie przywrócić mu jego historyczny charakter i wygląd, a z drugiej strony stworzyć nowoczesny obiekt z atrakcyjną przestrzenią publiczną, będący miejscem spotkań dla mieszkańców Leśnej w ramach różnego typu wydarzeń, które będą miały miejsce w Centrum Produktu Lokalnego – mówi arch. Michał Hermanowicz, Wiceprezes Zarządu *LAB DRG Sp. z o.o. i główny projektant inwestycji. W tym celu starano się maksymalnie ograniczyć ingerencję w oryginalną formę, detal i układ funkcjonalny budynku, zachowując przy tym funkcje mieszkalne zgodnie z obowiązującym MPZP.
Projektanci napotkali liczne wyzwania, których rozwiązania wymagały przeprowadzenia dodatkowych czynności. Jednym z nich było ustalenie dokładnego wyglądu i kolorystyki obiektu. Dostępne zdjęcia historyczne były czarno-białe, a powojenne materiały prezentowały już pomalowany budynek. Gmina Leśna jako Inwestor wykazała się dużą determinacją w chęci przywrócenia dawnego blasku budynku i na każdym etapie ściśle współpracowała z projektantami i wykonawcami. W celu ustalenia szczegółów przeprowadzono badania stratygraficzne.
Intensywna morska zieleń i ciemne bordo były wielką niespodzianką, ale efekt jest spektakularny. – wspomina arch. M. Hermanowicz - Nie spodziewaliśmy się również wzoru z antracytowej cegły na elewacji i spoin w tym samym kolorze - ukazały się one naszym oczom po oczyszczeniu budynku, który w całości pomalowany był farbą w kolorze brudnego różu.
Podczas prac dołożono wszelkich starań, aby zachować maksymalną ilość oryginalnych elementów, takich jak np. nadal działające stalowe drzwi przesuwane na magazynowej części budynku.
Nowe pokrycie dachowe – lekki i trwałe płytki dachowe Cedral
Dach Dworca pokryty był pierwotnie łupkiem skalnym. Niestety pokrycie to nie zachowało się do czasów współczesnych. Przed remontem wykonane było z papy, co zostało uzgodnione z Wojewódzkim Urzędem Ochrony Zabytków we Wrocławiu jako rozwiązanie tymczasowe.
- Decyzja o wyborze płytek włókno-cementowych Cedral podyktowana była chęcią zaproponowania materiału jak najlepiej imitującego historyczny łupek naturalny – zaznacza arch. Michał Hermanowicz z *LAB Design and Research Group - z tego też powodu zdecydowaliśmy się na kolor grafitowy. Efekt jest bardzo zbliżony, a zaprojektowanie, wykonanie i późniejsze utrzymanie dachu znacznie łatwiejsze. Pierwotnie planowaliśmy ułożenie płytek w stylu "krycie niemieckie", jednak ostatecznie zdecydowaliśmy się na "krycie francuskie", ponieważ nie wymaga ono wykonania deskowania. Była to dobra decyzja - w okolicy znajdują się obiekty z podobnym typem krycia, a dach wygląda lekko i bardzo stylowo.
Wykonanie całości prac modernizacyjnych Dworca w Leśnej powierzono konsorcjum firm: P.B. Strykowski z Sulikowa, DELTA Technika Grzewcza z Bolesławca i AMPER BR Opała z Bolesławca. 4 grudnia 2024 r. Burmistrz Leśnej Szymon Surmacz komisyjnie odebrał roboty budowlane i otworzył nowy rozdział w historii obiektu i miasta.
Realizacja i efekt – nowa-stara wizytówka Leśnej
- Rozpoczynając prace nad tym projektem, jak często bywa przy obiektach historycznych, nie od razu wiedzieliśmy, jaki będzie efekt końcowy - wiele rzeczy było niespodzianką dla Inwestora i po części również dla nas. Jesteśmy jednak bardzo dumni, że dzięki naszej pracy dworzec tak bardzo się zmienił i w nowej-starej odsłonie cieszy oczy zarówno mieszkańców Leśnej, jak i odwiedzających miasto – podkreśla arch. Michał Hermanowicz.
Obecnie w budynku Dworca znajduje się Centrum Produktu Lokalnego, którego głównym celem jest promocja regionalnych produktów i kultury. Obiekt służy także jako miejsce spotkań, warsztatów i wydarzeń kulturalnych, czego przykładem był, m.in. jarmark „ruinersów” w Dniu Otwartych Drzwi Domów Przysłupowych. Gmina Leśna zyskała w ten sposób coś więcej niż tylko odnowiony budynek.
Potrzebujesz pomocy?
Znajdź naszch dystrybutorów i partnerów handlowych!
Zobacz, gdzie kupić deski na elewacje Cedral. Znajdź w swojej okolicy dystrybutorów, którzy odpowiedzą na Twoje pytania i przygotują dla Ciebie wycenę projektu.
