In Bastenaken wekt een markant architectuurproject een voormalige militaire kazerne opnieuw tot leven, op basis van een duurzame en functionele stedenbouwkundige visie. Wallonia US Gate is veel meer dan een gebouw. Deze iconische realisatie is onderdeel van een ambitieuze transformatie van de site, die geschiedenis en innovatie combineert.
Pierre Poncelet, architect-vennoot bij UMAN Architect, speelde als ontwerper een cruciale rol bij de totstandkoming van het complex. Vol passie voor geschiedenis en het vaderlandse oorlogsverleden vertelt hij ons over de uitdagingen en doelstellingen van dit bijzondere project.
Lees verder onder de foto
Unieke kans met beide handen gegrepen
Het verhaal van Wallonia US Gate begon in 2019, toen een ontwerpwedstrijd werd uitgeschreven voor de transformatie van een deel van de voormalige kazerne van Bastenaken. Pierre Poncelet en zijn team besloten mee te doen en de krachten te bundelen met architectenbureau Qbrik en interieurarchitectenbureau SOHOO, waarmee ze al hadden samengewerkt in het kader van andere projecten.
“We doen geregeld mee aan ontwerpwedstrijden, maar deze had een bijzondere betekenis voor mij. Enerzijds omdat Bastenaken een stad is waaraan ik gehecht ben en anderzijds omdat ik altijd al geïnteresseerd ben geweest in geschiedenis en de Tweede Wereldoorlog. Werken op een site met zo'n symboliek was een unieke kans die ik met beide handen wilde grijpen", legt Pierre Poncelet uit.
Het doel van het project was niet alleen om het gebouw te renoveren en te herbestemmen, maar ook om deze reconversie te integreren in een bredere visie op de toekomst van de site. Er werd een grondige stedenbouwkundige studie uitgevoerd om een volwaardig masterplan voor de hele kazerne te creëren.
“Wallonia US Gate is slechts een klein onderdeel van een veel groter geheel. We hebben gewerkt aan een totaalplan (samen met het bedrijf XMU) dat deze site op termijn zou kunnen omvormen tot een nieuwe stadswijk met kantoren, woningen en publieke ruimtes. We hopen deze ambitie de komende jaren te kunnen waarmaken."
Eerbetoon aan de geschiedenis via architectuur
Van meet af aan was een van de grootste uitdagingen van het project om de identiteit van de site te respecteren en er tegelijkertijd een functionele moderniteit aan te geven. Het oorspronkelijke gebouw, dat na de oorlog was ontworpen, was een echte energiezeef die volledig moest worden geïsoleerd en grondig moest worden opgeknapt.
"Militaire gebouwen als deze werden opgetrokken met de middelen die destijds voorhanden waren, in de haast van de naoorlogse wederopbouw. Vandaag voldoen ze dus helemaal niet meer aan de moderne energievereisten. Grondig te werk gaan was een must."
De keuze voor Cedral Alterna leien in de kleuren keramisch rood en donkergrijs werd ingegeven door een verlangen naar architecturale eenheid en historiek. "Voor de oorlog waren de eerste kazernes in Bastenaken allemaal gebouwd in rode baksteen. Hiervan zijn vandaag nog enkele overblijfselen te zien, met name rond het naburige museum. We wilden deze emblematische kleur in ere herstellen en er een hedendaagse toets aan geven met een subtiele gradatie van rood en grijs”, legt Pierre Poncelet uit.
Visuele uniformiteit tussen de gevels en het dak was ook een essentieel ontwerpelement. “We wilden een 'lagencake'-effect vermijden, met een mix van materialen en kleuren zonder samenhang. Een uniforme leibekleding bood ons een perfecte continuïteit tussen de gevel en het dak, waardoor een sterk en homogeen architecturaal volume ontstond."
Iconische uitstraling dankzij Cedral
Om aan de esthetische en technische eisen van het project te voldoen, werd voor vezelcementleien van Cedral gekozen als belangrijkste gevelmateriaal. Daar waren verschillende redenen voor: “Leien behoren tot de meest economische gevelmaterialen en Cedral biedt een hoogwaardige lichtgewichtoplossing die dure structurele werkzaamheden vermijdt. Bovendien konden we dankzij de verscheidenheid aan kleuren en formaten de uitstraling creëren die we voor ogen hadden."
Een ander doorslaggevend argument in het voordeel van Cedral was de mogelijkheid om het hele gebouw een uniform karakter te geven door met slechts één materiaal te werken. “We wilden continuïteit tussen het dak en de gevels, zonder visuele onderbreking. Cedral stelde ons in staat om deze architecturale homogeniteit te garanderen dankzij vezelcementleien die geschikt zijn voor zowel verticale gevelbekleding als afwerkingselementen.”
“Cedral biedt een compleet assortiment dat ons in staat stelde om elk element van het gebouw vorm te geven met hetzelfde materiaal. De plinten en kaders werden geleverd door Cedral, wat voor esthetische continuïteit en een betere weersbestendigheid zorgde.”
Tot slot werd de gevelbekleding geplaatst op een manier die doet denken aan traditionele baksteenconstructies, met een overlappend systeem dat de oude metselwerkpatronen in herinnering brengt. “We kozen voor een plaatsingsmethode die lijkt op traditioneel metselwerk om een visuele link met de historische gebouwen te behouden en tegelijkertijd te profiteren van de voordelen van vezelcement."
Internationale roots en trans-Atlantische samenwerking
Ook binnen in het gebouw weerspiegelt de Amerikaanse invloed zich in de kleur- en materiaalkeuze. De interieurarchitect van het project (SOHOO) opteerde voor een subtiele variatie op de kleuren van de Amerikaanse vlag, met blauw-, rood-, bordeaux- en wittinten die in de vorm van gradiënten zijn geïntegreerd.
“Een interessante aanpak: in plaats van de ruwe kleuren te gebruiken, werden ze bewerkt met nuances en texturen, wat een discrete elegantie creëert zonder de specifieke identiteit van de plek teniet te doen.”
“Dit is een project dat zinvol is op verschillende niveaus: architecturaal, historisch, energetisch en zelfs economisch. Het blaast een emblematische site nieuw leven in en maakt de weg vrij voor het Bastenaken van de toekomst”, besluit Pierre Poncelet.
Hulp nodig?
Vind een plaatser of verkooppunt!
Vind een kwalitatieve vakman die jouw project tot een goed einde brengt.
